Cao Bằng không chỉ sở hữu các địa điểm tham quan có cảnh quan đẹp như thác Bản Giốc, núi Thủng, mùa lúa chín Trùng Khánh mà còn có nhiều đặc sản lạ như bún khô 8 màu trứ danh.
Bún là món ăn yêu thích của nhân dân Cao Bằng. Đặc biệt, trong bữa ăn dịp Rằm tháng Bảy (Âm lịch), nhà nào cũng có món bún. Từ đầu tháng 7 (Âm lịch) đến nay, khu vực xóm 2 Hồng Quang, xã Hưng Đạo, TP. Cao Bằng rộn ràng bởi không khí lao động và những vị khách đến tham quan, mua hàng. Tại những cơ sở làm bún, du khách thích thú với hình ảnh hàng loạt sào phơi bún nhiều màu sắc: xanh, tím, vàng, đỏ cam… Dù rất bận rộn trong mùa cao điểm, nhưng người dân luôn niềm nở chào đón du khách gần xa.
8 loại màu sắc riêng biệt
Mỗi loại bún khô được chế biến từ một nguyên liệu có màu đặc trưng, ví dụ bún ngô làm từ nguyên liệu ngô tẻ có màu vàng. Bún đỏ được làm từ gạo lứt đỏ, lá chùm ngây màu xanh lá, hoa đậu biếc màu xanh trời, lá cẩm màu tím, khoai lang tím, hay quả gấc hoặc bún trộn từ các màu trên.
Ở món bún cẩm, người thợ đun lá cẩm tím, lọc lấy nước rồi trộn với gạo ngâm qua đêm, tiếp đến đem gạo xát thành bột, trộn thêm nước lá cẩm để tạo màu. Với bún ngô, ngô sau khi phơi khô được đem đi xay nhỏ rồi ngâm qua đêm, tiếp đó đem ngô xát mịn rồi trộn thêm bột gạo, cho vào máy trộn, pha thêm nước.
Các công đoạn kế kiếp khi chế biến các loại bún khô là giống nhau, như đem hỗn hợp bột gạo vừa trộn cho vào máy ép, cắt bó sợi bún đều từ 70 đến 80 cm, phơi lên sào. Công đoạn cuối là ủ bún qua đêm để sợi tơi rồi phơi râm có nắng, gió thông thoáng 3-5 ngày. Tuy nhiên phơi bún phải tránh nắng gắt, nhiều gió nếu không bún sẽ giòn, dễ vụn khi vận chuyển xa.
Món ăn đơn giản tốt cho sức khoẻ
Bún khô Cao Bằng được làm theo bí quyết gia truyền, nên sợi bún khi luộc lên mềm như bún tươi, không gãy, ăn không ngán, có thể chế biến nhiều món như kèm với canh xương, bún xào, bún ốc và ngon nhất là bún trộn với các nguyên liệu hành, giò, rau củ.
Quá trình luộc bún, người sử dụng chú ý ngâm với nước 10 phút, sau đó thả vào nước đun sôi khoảng 5 phút, rồi tắt lửa cho bún đạt độ mềm mong muốn, rửa sạch lại với nước và bắt đầu chế biến các món ăn ưa thích.
Vì bún được nhuộm bằng nguyên liệu tự nhiên cùng với bí quyết lâu năm của người dân địa phương nên đặc sản bún khô ngũ sắc khi nấu lên sợi vừa dai, lại vừa mềm, mang hương vị đặc trưng của lá cẩm, gạo lứt, hương thơm của gấc, của ngô… Sau khi đưa ra thị trường, bún khô ngũ sắc Cao Bằng đã tạo được sức hút riêng với nhiều khách hàng ở các tỉnh, thành phố trong cả nước vì hương vị độc đáo, màu sắc bắt mắt. Du khách bắt đầu đến tham quan, chụp ảnh tại làng bún để lưu lại những bức ảnh độc đáo với background là những sào bún đủ sắc cầu vồng vô cùng ấn tượng.
Giá các loại bún khô tùy loại khác nhau ví dụ như bún trắng chỉ 20.000 đồng/kg và bún gạo lứt đỏ giá cao nhất 30.000 đồng/kg. Hiện nay, bún khô 8 màu Cao Bằng với hương vị độc đáo tạo được sức hút riêng, tiếng đồn vang xa với khách hàng ở các tỉnh, thành phố trên cả nước.