Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) là chương trình nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực nông thôn, tận dụng nội lực địa phương để gia tăng giá trị sản phẩm. Chương trình được triển khai trên toàn quốc từ năm 2018 theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, góp phần thực hiện mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM). Trọng tâm của OCOP là phát triển các sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp và dịch vụ có lợi thế, được xây dựng dựa trên chuỗi giá trị tại từng địa phương.
Phát huy lợi thế địa phương
Ảnh minh họa – Hợp tác xã hồ tiêu hữu cơ Lộc Quang có 10 sản phẩm được chứng nhận OCOP từ 3-4 sao
Tận dụng khí hậu thuận lợi, thổ nhưỡng đặc trưng và nguồn nguyên liệu dồi dào, tháng 10-2020, Hợp tác xã (HTX) Hồ tiêu hữu cơ Lộc Quang tại huyện Lộc Ninh đã được thành lập. Ban đầu chỉ với 9 thành viên, đến nay HTX đã mở rộng lên 16 thành viên, canh tác 32 ha hồ tiêu. Việc thành lập HTX không chỉ đáp ứng tiêu chí số 13 về tổ chức sản xuất trong xây dựng NTM tại xã Lộc Quang mà còn tạo nền tảng cho 10 sản phẩm OCOP đạt từ 3 đến 4 sao. Hiện nay, sản phẩm hồ tiêu hữu cơ Lộc Quang đã có mặt tại hầu hết các thị trường trong nước, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Giám đốc HTX Phạm Thanh Chung chia sẻ rằng việc xây dựng sản phẩm OCOP gặp không ít khó khăn. Không chỉ cần đạt chứng nhận OCOP, HTX còn phải đầu tư mạnh mẽ vào nhân lực, vật lực, tài chính để xây dựng thương hiệu, thực hiện các chiến dịch quảng bá, xúc tiến thương mại. Những nỗ lực này khá tốn kém và đòi hỏi sự kiên trì. Sau thời gian dài, HTX đã tìm được những khách hàng tin tưởng, đưa sản phẩm vào hệ thống siêu thị trên toàn quốc. Thành công này là nhờ vào quy trình sản xuất nghiêm ngặt theo hướng hữu cơ và sự liên kết chặt chẽ với các HTX khác trên địa bàn.
Nhằm mở rộng thị trường, HTX hiện đang đẩy mạnh chuyển đổi số, gắn mã vùng trồng để hướng đến xuất khẩu. Theo ông Chung, HTX dự kiến đến năm 2025 sẽ xin tư vấn từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để đăng ký mã vùng trồng, đặc biệt tập trung vào thị trường Trung Quốc và các quốc gia Hồi giáo. Thị trường hồ tiêu nội địa hiện đang bão hòa, do đó, việc đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế sẽ mở ra cơ hội tiêu thụ lớn hơn.
“Để tiếp cận thị trường quốc tế, chúng tôi tập trung xây dựng các chứng chỉ theo tiêu chuẩn toàn cầu. Chẳng hạn, thị trường Hà Lan rất tiềm năng đối với ngành gia vị. Đây là cơ hội để HTX tiếp cận chính sách hỗ trợ, đồng thời đầu tư cơ sở hạ tầng và trang thiết bị nhằm hoàn thiện thủ tục xuất khẩu,” ông Chung nhấn mạnh.
Ông cũng cho rằng yếu tố quyết định thành công chính là con người và tài chính. Do đó, HTX cần xây dựng kế hoạch sản xuất, kinh doanh bài bản, thu hút các nguồn lực và nhà đầu tư. Với sự đoàn kết và tận dụng tối đa thế mạnh như nhân lực, công nghệ, chuyển đổi số, HTX chắc chắn sẽ đạt được thành công lớn hơn trong tương lai.
Những sản phẩm mang thương hiệu địa phương
Quy trình sản xuất rượu của cơ sở “tửu bất bại” được thực hiện bằng công nghệ mới hiện đại
Không chỉ có hồ tiêu, xã Lộc Quang còn là nơi khởi nguồn của những sản phẩm độc đáo như rượu “Tửu bất bại”. Cơ sở sản xuất này được thành lập năm 2022 bởi anh Nguyễn Hoàng Lượng cùng vợ. Mỗi ngày, cơ sở sản xuất 120 lít rượu từ gạo nếp và gạo tẻ. Ngoài rượu trắng, họ còn chế biến rượu ngâm trong chum sành hoặc chai thủy tinh, tạo ra 16 loại sản phẩm khác nhau.
Anh Lượng chia sẻ, để sản phẩm đảm bảo chất lượng, quy trình sản xuất được thực hiện kỹ lưỡng từ nấu chín gạo, lên men, chưng cất bằng công nghệ mới nhất đến kiểm tra anđehit bằng máy lão hóa rượu. Cơ sở cũng thực hiện xét nghiệm hằng năm tại Trung tâm Quatest 3 để đảm bảo đạt các tiêu chí của Bộ Y tế.
Hiện nay, sản phẩm rượu này đang hoàn thiện thủ tục để được chứng nhận OCOP 4 sao. Khi đạt chứng nhận, anh Lượng dự định mở rộng sản xuất và xúc tiến thương mại trên phạm vi toàn quốc.
Thúc đẩy kinh tế tập thể
Năm 2024, xã Lộc Thái, huyện Lộc Ninh, đang phấn đấu trở thành xã NTM kiểu mẫu. Trong đó, việc phát triển sản phẩm OCOP đóng vai trò quan trọng. Hiện Lộc Thái có sản phẩm OCOP 3 sao là yến sào Ngọc Dung, góp phần hoàn thành tiêu chí tổ chức sản xuất và nâng cao thu nhập cho người dân.
Toàn tỉnh Bình Phước hiện có 136 sản phẩm OCOP đạt từ 3 đến 5 sao. Riêng huyện Lộc Ninh có 32 sản phẩm được công nhận OCOP 3-4 sao, tạo việc làm ổn định và nâng cao thu nhập cho người lao động nông thôn.
Phần lớn các sản phẩm OCOP đều xuất phát từ kinh tế tập thể, đặc biệt là các HTX. Tuy nhiên, hoạt động của các HTX vẫn còn nhiều hạn chế như quy mô nhỏ, nguồn vốn hạn chế, và hiệu quả kinh tế chưa cao. Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Lộc Ninh, nhiều HTX vẫn chưa phát huy được tinh thần trách nhiệm của thành viên, khả năng cạnh tranh thấp và gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động.
Để khắc phục, các HTX cần đổi mới phương thức hoạt động, xây dựng quỹ dự phòng, đầu tư vào công nghệ và chuyển đổi số. Đây là nền tảng giúp nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP, gia tăng chuỗi giá trị và khẳng định vị thế trên thị trường.
Nguồn: Đài phát thanh Truyền hình và báo Bình Phước (https://baobinhphuoc.com.vn/news/81/165523/dong-luc-moi-tu-ocop)